اثرات شيمي درماني بر روي ارگانهاي جنسي:
شيمي درماني ممکن است روي ارگانهاي جنسي ( بيضه ، واژن ، رحم ، تخمدان ) تاثير بگذارد. اين عارضه هم درمردان وهم در زنان ايجاد ميشود و به سن ، وضع کلي سلامت بيمار و نوع داروهاي مصرفي وابستگي دارد.

در آقايان :
شيمي درماني ممکن است تعداد اسپرمها را کم کند و يا روي تحرک آنها تاثير گذارد. اين تغييرات سبب کاهش قدرت باروري مردمي شود. اين تغييرات مي تواند گذرا و يا دائمي باشد. ناباروري در مرد لزوما ربطي به ميل جنسي وي ندارد و ممکن است تمايل و عملکرد جنسي سالم و کامل بماند. ازعوارض ديگر اين داروها مشکلات عملکرد يا تمايل جنسي است که عموما گذرا است و با پايان شيمي درماني رفع مي شود.  با توجه به احتمال آسيب کروموزومي گاها خطر بروز بيماريهاي مادرزادي درصورت بچه دارشدن خصوصا در زمان شيمي درماني وجود دارد.

??شما چه کار مي توانيد بکنيد ؟
قبل ازشروع شيمي درماني در مورد ذخيره سازي اسپرم با پزشکتان مشورت کنيد. در اين روش اسپرم در ابتدا آزمايش شده و از سلامت آن مطمئن مي شوند. سپس در محيط زير صفر در شرايط خاص در بانک اسپرم نگهداري مي گردد. اين کار هزينه نسبتا بالايي داشته و قبل از آن بايد مشورت کامل در مورد هزينه ها به عمل آيد .
درطي دوران شيمي درماني بايد از باروري خوداري گردد. از پزشک خود مدت زماني که نياز است از حاملگي پيشگيري شود را سوال کنيد .
درطي 24 ساعت بعد ازشيمي درماني ازکاندوم استفاده کنيد زيرا بعضي ازداروها وارد مايع مني مي شود .
از پزشک خود درمورد تاثير داروهاي شيمي درماني روي قدرت باروري در آينده سئوال کنيد و بپرسيد آيا اين اثرات دائمي است يا موقتي .
??لازم است در اينجا بر اين نکته تاکيد کنيم که سرطان بيمار خطري براي شريک جنسي وي ندارد ( مسري نيست ) و انجام شيمي درماني نيز خصوصا بعد از 24 ساعت اول خطري براي شريک جنسي بيمار ندارد.

درخانمها:

??تاثير روي تخمدانها :
داروهاي ضد سرطان مي توانند روي تخمدانها تاثيرگذاشته و توليد هورمون و روند تخمک گذاري آنرا تعيير دهند.در بعضي ازخانمها در طي شيمي درماني سيکل ماهيانه نامنظم و يا متوقف مي شود. اين عوارض مي تواند موقتي يا دائمي باشد.

??ناباروري: آسيب به تخمدانها مي تواند سبب عدم باروري درخانمها شود. اين عارضه معمولا گذرا است ولي گاها دائمي مي شود. اينکه آيا ناباروري ايجاد ميشود يا خير و اينکه گذرا است يا مداوم بستگي به مسائل مختلف از جمله نوع داروها ، مقدار ، دارو و سن بيماردارد.

??منوپوز ( يائسگي ): سن بيمار ، نوع داروهاي شيمي درماني و مقدار دارو، تعيين کننده بروز يائسگي در دوران شيمي درماني و بعد از آن هستند. شيمي درماني حتي بدون ايجاد يائسگي نيز مي تواند سبب بروز علايمي شببيه به آن مانند گر گرفتگي و خشکي واژن شود. اين تغييرات بافتي ممکن است سبب بروز درد در ضمن مقاربت گردد و يا خانم را مستعد به عفونتهاي مثانه و واژن کند. هرعفونتي بايد سريعا درمان شود. يائسگي مي تواند مداوم يا موقت باشد .

??براي کاهش عوارض گر گرفتگي چه مي توان کرد ؟
چند لايه لباس بپوشيد
الکل و قهوه نخوريد
ورزش کنيد
از روشهاي رلاکسيشن و  مديتيشن ( دعا ) استفاده کنيد

??براي کاهش علايم واژينال و جلوگيري از عفونت چه مي توان کرد ؟
ازنرم کننده واژينال هنگام مقاربت استفاده کنيد
موادي ازجمله بعضي ازداروهاي هورموني، خشکي مخاط واژن را کم مي کند. از اين داروها با مشاوره پزشک خود و پزشک زنان استفاده کنيد.
از ژلهاي شيميايي و توليد شده از مواد نفتي استفاده نکنيد
از زير پوش کتاني که تهويه خوب دارد استفاده کنيد
از جوراب و شورت تنگ استفاده نکنيد
از مصرف مواد نرم کننده واژن بدون اجازه پزشک استفاده بپرهيزيد
درصورت مقاربت دردناک بااجازه پزشک از متسع کننده واژن استفاده کنيد

??حاملگي :هرچند در طي دوران شيمي درماني بارداري ممکن است اتفاق افتد، ولي به دليل عوارض احتمالي روي جنين توصيه نمي شود. توصيه مي شود خانمهاي درسنين بارداري از يکي از روشهاي مطمئن جلوگيري از بارداري مانند کاندوم، مواد اسپرموسيدال ( کشنده اسپرم )، ديافراگم، و يا قرص جلوگيري استفاده کند. قرص جلوگيري از بارداري براي بعضي از خانمهاي مبتلا به کانسر مانند کانسر پستان ممنوعيت دارد.
درمورد روش مناسب جلوگيري با پزشک خود مشورت کنيد .

اگرخانمي درهنگامي که کانسر وي کشف ميشود حامله باشد ، گاها مي توان تا زايمان براي شروع درمان صبر کرد. ولي در مورد خانمهايي که نياز به شروع درمان سريع باشد با توجه به تاثيرات شديد داروهاي شيمي درماني بخصوص در ماههاي اول بارداري بايد تصميم گيري کرد که آيا نياز به سقط وجود دارد يا خير.
??تمايلات جنسي : تمايلات جنسي در دوران شيمي درماني در افراد متفاوت فرق ميکند. بعضي از افراد حتي تمايل به مقاربت بيشتر در اين دوران دارند ولي عموما ميل جنسي يا تغيير نمي کند و يا کم مي شود. علت کاهش ميل جنسي مي تواند به دليل استرسهاي روحي ناشي ازکانسر و عوارض فيزيکي ناشي از درمان باشد .مثلا :
? ترس دارند ظاهر بيمار عوض شود
? اضطراب از آينده وتجارت و شغل
? عوارض خود کانسر و درمانها از جمله تغييرات هورموني
طرز تفکر همسر و نوع رفتار وي نيز موثر است. بعضي فکر ميکنند شايد مقاربت براي بيماري همسر ضرر داشته باشد . بعضي فکر ميکنند شايد کانسر از طريق مقاربت انتقال پيدا کند. و يا داروها ي شيمي درماني از اين طريق به آنها منتقل شود . لازم به تاکيد است که در کل اين تفکرات باطل است. توصيه مي شود بيمار و همسر وي بدون خجالت در اين مورد از پزشک خود راهنمائي بخواهند.
بيمار و همسرش همينطور بايد به راحتي در مورد احساسات و نيازهاي جنسي خود با يکديگر صحبت کنند و اگر برايشان مشکل است از پزشک و يا روانپزشک و يا پرستار و حتي از خانواده جهت انتقال مسائل به همسرشان کمک بگيرند.

لينکهاي مرتبط:
شيمي درماني سرطان سينه
توصيه‌هاي عمومي حين درمان سرطان
عوارض شيمي درماني و درمان آنها
تغذيه در بيمار تحت شيمي درماني
متخصص و مرکز درمان سرطان در مشهد
شيمي‌درماني و راديوتراپي، تفکيک يا ادغام؟