لنف ادم ( Lymphedema ) چيست؟
لنفادم تورم غير طبيعي عضو، ناشي از تکامل ناقص بافت لنفاوي يا آسيب بافت لنفاوي ميباشد. لنف ادم بيماري مزمن و آسيب رساننده اي ميباشد. بدون درمان موثر، به تدريج عضو دچار لنفادم بزرگ و بزرگتر شده و شروع به سخت شدن مي کند. پوست متورم عضو، قابليت ارتجاع خود را از دست داده و به تدريج ظاهر آن تغيير ميکند. لنف ادم کنترل نشده ميتواند سبب عفونت هايي شود که حتي زندگي را به مخاطره بيندازد.
علل ابتلا به لنف ادم:
درمان سرطان ها: جراحي و گاهي راديوتراپي نواحي لنفاوي مهم مانند زيربغل يا کشاله ران، با ايجاد اختلال جريان لنف در ناحيه تحت درمان مي تواند منجر به لنفادم شود. اين موضوع بيشتر در بيماران تحت درمان سرطان پستان اهميت دارد.
سوختگي ها، اسکار يا جاي زخم هاي عميق، افزايش وزن بسيار زياد، شکستگي ها و جابجايي مفاصل، فلج اندام ها و بي حرکتي طولاني مدت از علل ديگر بروز لنفادم هستند.
احتمال بروز لنف ادم بعد از درمان سرطان پستان چقدر است؟
لنفادم بيماري مزمن و تاخيري است. اين مشکل سالها پس از درمان سرطان پستان تظاهر مي کند. هرچه آسيب به بافت لنفاوي ناحيه زيربغل بيشتر باشد، احتمال بروز لنفادم بيشتر است. در جراحيهايي که کل بافت زيربغل تخليه مي شود، اين احتمال بيشتر است. هرچه جراحي و راديوتراپي ناحيه بيشتري از در بر بگيرند، شانس بروز لنفادم بيشتر مي شود. کساني که وزن بالايي دارند احتمال بيشتري دارد بدنبال جراحي مبتلا به لنفادم شوند.
با اين حال رعايت نکردن توصيه هاي معمول که جراح و انکولوژيست عموما از همان ابتدا به بيمار مي کنند مهمترين علت بروز لنفادم است. بسياري از توصيه ها را در اينجا مي آوريم.
چه کنيم تا بعد از جراحي و راديوتراپي ناحيه زيربغل دچار لنفادم نشويم؟
درمان لنفادم خصوصا مراحل پيشرفته آن مشکل است. پيشگيري از بروز آن بسيار مهم و جدي است.
- شروع حرکت صحيح و اصولي از همان هفته اول بعد از جراحي ( افزايش دامنه حرکت اندام ) تا به تدريج حرکات اندام سمت جراحي شده مشابه حرکات اندام سمت سالم بشود. در مورد نوع حرکات از جراح يا فيزيوتراپي کمک بگيريد
- از انجام کارهاي سنگين اجتناب کنيد. از هم اکنون عادت کنيد تا کارهاي اصلي يا سنگين را با اندام سمت مقابل انجام دهيد.
- از تزريق، خون گيري و گرفتن فشارخون و ... از اندام مبتلا بپرهيزيد.
- عادت کنيد به سمت مبتلا نخوابيد. اگر پستان راست را جراحي کرده ايد، به پهلوي چپ بخوابيد.
- مراقب باشيد پوست عضو مبتلا دچار زخم و بريدگي و گزيدگي نشود. در منزل با دستکش کار کنيد. در صورت بروز زخم درمان آنرا جدي بگيريد.
- اگر چاق هستيد، يکي از راههاي کم کردن احتمال بروز لنفادم کاهش وزن است.
- از لباس تنگ، لباس زير تنگ، دستبند و النگو و انگشتر و ... تنگ که دور تا دور اندام را تحت فشار قرار مي دهند تا حد امکان استفاده نکنيد.
- اضطراب و عصبانيت با ايجاد انقباض در عضلات باعث افزايش احتمال بروز لنفادم مي شود.
- رژيم غذايي کم نمک، کم چربي، با فيبر و مايعات بالا را رعايت کنيد.
- گرماي زياد ( آب داغ در حمام ، سشوار داغ ) يا سرماي زياد به اندامتان نرسد.
- ادامه حرکات ورزشي مناسب
درمان لنفادم
همانطور که گفته شد، درمان لنفادم روند مشکل و طولاني است و نياز به کمک مرکز و متخصص فيزيوتراپي و ترجيحا لنفوتراپيست دارد. روشهاي ماساژ و دوشيدن عضو مبتلا و استفاده از دستگاه ها و پمپهاي پنوماتيک بايستي حتما در مرکز فيزيوتراپي و تحت نظر فيزيوتراپيست آموزش داده شوند.